Πέμπτη 7 Νοεμβρίου 2013

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ


Κατά τη διάρκεια της επαναστατικής περιόδου ψηφίσθηκε από συνελεύσεις του επαναστατημένου λαού ,τον Ιανουάριου του 1822, το "Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος". Θα πρέπει να σημειωθεί, πως η ίδρυση αυτού του πολιτεύματος ήταν ιδιαιτέρως σημαντική, αφενός μεν διότι περιείχε, αν και ατελώς, αρχές πολιτικής αυτοδιάθεσης και ατομικής ελευθερίας, για τις οποίες αγωνιζόταν τότε ο λαός, αφετέρου δε διότι αποκάλυπτε την έφεση για διοίκηση και πολιτειακή ευνομία με αιρετούς άρχοντες, με ταυτόχρονη εισαγωγή κάποιων από τα συστατικά της παραδοσιακής ελληνικής κοινωνίας.
Το Σύνταγμα της Επιδαύρου υποβλήθηκε, το Απρίλιο του 1823, σε αναθεώρηση από τη Β΄ Εθνοσυνέλευση, η οποία συνήλθε στο Άστρος. Το νέο Σύνταγμα, που αποτελούσε απλή αναθεώρηση του προϊσχύσαντος, ονομάστηκε 
"Νόμος της Επιδαύρου", ήταν νομοτεχνικώς αρτιότερο και καθιέρωνε ελαφρά υπεροχή της νομοθετικής εξουσίας έναντι της εκτελεστικής. Ακόμη, μεταρρύθμιζε τα δικαιώματα της εκτελεστικής εξουσίας τα σχετικά με την κατάρτιση των νόμων, βελτίωνε τις διατάξεις περί ατομικών δικαιωμάτων και μετέβαλλε επί το δημοκρατικότερο τον εκλογικό νόμο.
Το σημαντικότερο των Συνταγμάτων της Επανάστασης ψηφίσθηκε στην Τροιζήνα το Μάιο του 1827 από τη Γ΄ Εθνοσυνέλευση. Κατόπιν, με ψήφισμά της εξέλεξε τον Ιωάννη Καποδίστρια «Κυβερνήτη της Ελλάδος» για επτά χρόνια και ψήφισε το "Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος" που έμεινε στην ιστορία ως το πιο φιλελεύθερο και δημοκρατικό σύνταγμα της εποχής του. Η Συνέλευση θέλοντας να δώσει στη χώρα ένα οριστικό πολίτευμα, εμπνευσμένο από δημοκρατικές και φιλελεύθερες ιδέες και βεβαίως από το Πολίτευμα της Ελληνικής Δημοκρατίας του Ρήγα, διακήρυττε στο νέο Σύνταγμα για πρώτη φορά την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας.

«Προσωρινόν Πολίτευµα της Επιδαύρου»
Την 1η Ιανουαρίου 1821 ψηφίστηκε  από την Α' Εθνοσυνέλευση το πρώτο Σύνταγµα της Επανάστασης το «Προσωρινόν Πολίτευµα της Επιδαύρου». Με αυτό το σηµαντικό κείµενο, 
(η σύνταξη του οποίου ανατέθηκε σε δωδεκαµελή επιτροπή), στην πραγµατικότητα συντάχθηκε από τον Μαυροκορδάτο, τον Νέγρη, τον Αναστάσιο Πολυζωίδη και, κυρίως από τον επαγγελµατία του είδους ιταλό επαναστάτη Vicenzo Gallina. Το Πολίτευµα της Επιδαύρου δεν διεκδικεί, βεβαίως καµία πρωτοτυπία. Ούτε όµως υπήρξε και απλή αντιγραφή κάποιου ήδη ισχύοντος συντάγµατος. Όπως και πολλά άλλα ευρωπαϊκά, επηρεάσθηκε από τα γαλλικά δηµοκρατικά συντάγµατα, και ιδιαιτέρως από το Σύνταγµα του 1795 (της 5ης Fructidor του έτους ΙΙΙ), αλλά και από το αµερικανικό του 1787. Υπήρξε, κατ' ουσίαν, µία ελεύθερη απόδοση των γαλλικών συνταγµάτων του 1793 και του 1795. Το Πολίτευµα της Επιδαύρου ήταν µία καθαρή νίκη που επέτυχαν οι δυτικότροποι οπαδοί του συνταγµατικού πολιτεύµατος στο πεδίο των θεσµών.Σύµφωνα µε το Σύνταγµα, η Διοίκηση αποτελείται από δύο Σώµατα, το Βουλευτικόν και το Εκτελεστικόν. Η εκτελεστική εξουσία ασκείται από το Εκτελεστικόν Σώµα, πενταµελές όργανο µε ετήσια θητεία (ένα από τα µελή του ασκεί καθήκοντα προέδρου) στο οποίο δεν εκλέγονται µέλη του Βουλευτικού Σώµατος. Το Εκτελεστικό εκλέγει επτά υπουργούς: Εσωτερικών, Οικονοµίας, Δικαίου, Πολεµικών, Ναυτικών, Θρησκείας και Αστυνοµίας, και έναν αρχιγραµµατέα της Επικρατείας, πρώτο τη τάξη υπουργό που ασκεί και τα καθήκοντα του υπουργού Εξωτερικών. 
Οι κυριότερες αρµοδιότητες του Εκτελεστικού είναι: 
• Η επικύρωση και η εκτέλεση των νόµων που ψηφίζει το Βουλευτικό, µε δικαίωµα veto, 
• η υποβολή νοµοσχεδίων στο Βουλευτικό, 
• η διεύθυνση όλων των χερσαίων και θαλάσσιων στρατιωτικών δυνάµεων, 
• η λήψη εσωτερικών και εξωτερικών δανείων µε υποθήκη τα δηµόσια κτήµατα, 
• ο διορισµός των υπουργών και ο προσδιορισµός των καθηκόντων τους και το δικαίωµα παύσης τους, 
• ο διορισµός των πρέσβεων, 
• η εκποίηση εθνικών γαιών, 
• οι προβιβασµοί των στρατιωτικών, 
• η άσκηση της εξωτερικής πολιτικής η κήρυξη πολέµου και, 
• η υπογραφή συνθηκών ειρήνης.
Το Βουλευτικόν, ασκεί τη νοµοθετική εξουσία. Διαθέτει πρόεδρο και αντιπρόεδρο µε ετήσια θητεία, εκλεγµένους κατά πλειοψηφία και δυο γραµµατείς µε ετήσια επίσης θητεία. Τα µέλη του πρέπει να είναι Έλληνες άνω των τριάντα ετών, εκλεγµένοι αντιπρόσωποι (παραστάτες) των ελευθέρων επαρχιών. Οι αποφάσεις του, όπως και του Εκτελεστικού, λαµβάνονται δια πλειο-ψηφίας µε υπερισχύουσα, επί ισοψηφίας της ψήφου του προέδρου Το σώµα διορίζει οκτώ επιτροπές όσες και τα υπουργεία, και κάθε µία από αυτές επεξεργάζεται τα σχέδια νόµων της αρµοδιότητάς της. Περαιτέρω, εγκρίνει τον ετήσιο δηµόσιο προϋπολογισµό, εγκρίνει τους στρατιωτικούς προβιβασµούς ενώ καµία πράξη του Εκτελεστικού σχετική µε την κήρυξη 
πολέµου ή συνθήκη ειρήνης δεν αποφασίζεται δίχως τη σύµφωνη γνώµη του. 
Η τρίτη εξουσία είναι το Δικαστικόν. Το όργανο είναι ενδεκαµελές και τα µέλη του εκλέγουν τον πρόεδρο τους. Προβλέπεται η σύσταση δικαστηρίων (Κριτηρίων) σε κάθε επαρχία, και ενός δευτεροβάθµιου Ανωτάτου Κριτηρίου στην πρωτεύουσα. Περαιτέρω, σε κάθε κοινότητα συστήνονται Ειρηνοδικεία, στα οποία κρίνονται, από τον κριτή ειρηνοποιό, ελάσσονος σηµασίας υποθέσεις.
Δια της ψήφισης του Πολιτεύµατος της Επιδαύρου, στις επαναστατηµένες ελληνικές περιοχές εγκαθιδρύεται νέο Πολίτευµα, στο οποίο καθορίζονται οι πολιτικές αρχές των επαναστατηµένων περιοχών. Το γεγονός αυτό, που δηµιούργησε νέο πόλο εξουσίας, υπήρξε τρόπον τινά, και η ληξιαρχική πράξη θανάτου της Φιλικής Εταιρείας, ως ανώτατης αρχής του αγώνα.




 « Νόμος της Επιδαύρου»

Στις 13 Απριλίου 1823 ψηφίστηκε το αναθεωρηµένο Σύνταγµα, οι νέες διατάξεις το 
καθιστούσαν περισσότερο δηµοκρατικό και φιλελεύθερο από το προηγούµενο.Μία σηµαντική απόφαση της  B' Εθνοσυνέλευσης ήταν η κατάργηση των επαρχιακών διοικήσεων, δηλαδή της Πελοποννησιακή; Γερουσίας, του Οργανισµού της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος και της Νοµικής Διάταξης της Ανατολικής Ελλάδος. Επρόκειτο για µία πράξη που αποσκοπούσε στην ενδυνάµωση της κεντρικής διοίκησης η οποία δεν θα διαπραγµατευόταν πλέον τη διαχείριση της εξουσίας µε περιφερειακάδιοικητικά όργανα.Περαιτέρω, αποφασίστηκε η σύσταση εννεαµελούς επιτροπής για την εκπόνηση Ποινικού Κώδικα, δωδεκαµελούς επιτροπής για την κατάρτιση δηµοσίου προϋπολογισµού (έφερε την ονοµασία.Υποθετικός Ετήσιος Λογαριασµός)· δωδεκαµελούς επιτροπής για την οργάνωση των επαρχιών· ορίστηκε ως έδρα της κυβερνήσεως η Τριπολιτζά, και, τέλος, εγκρίθηκε η κατάληψη δηµοσίων αξιωµάτων και από µέλη άλλων, πλην του ορθοδόξου, χριστιανικών δογµάτων. Ως προς τα στρατιωτικά ζητήµατα,θεωρήθηκε αναγκαία η συγκρότηση σωµάτων τακτικού στρατού· το Μινιστέριον τον Πολέµου αποφασίστηκε να διοικείται από τριµελή επιτροπή (ένα µέλος από τη Στερεά, ένα από την Πελοπόννησο και ένα από τη Μάνη)· όπως και το Μινιστέριον τον Ναυτικού (από έναν Υδραίο, ένα Σπετσιώτη και έναν Ψαριανό). Τέλος, καταργήθηκε ο τίτλοs του αρχιστρατήγου.



ΤO ΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Στην Τροιζήνα(19 Μαρτίου 1824- 5 Μαΐου 1827) ελήφθησαν σειρά αποφάσεων σηµαντικότερες από τις οποίες ήταν η ψήφιση νέου Συντάγµατος. Συγκεκριµένα η Συνέλευση, µε κάποιες προσθαφαιρέσεις και διορθώσεις ενέκρινε το νέο Πολίτευµα, το Πολιτικόν Σύνταγµα της Ελλάδος. Το νέο σύνταγµα, το οποίο έδωσε τέλος στην περίοδο των "Προσωρινών Διοικήσεων," υπήρξε, δίχως να απολέσει τα δυτικά του χαρακτηριστικά, περισσότερο συµβατό από τα προηγούµενα προς την ελληνική πραγµατικότητα· και µε διευρυµένα τα ατοµικά δικαιώµατα. Πηγές και πρότυπά του αποτέλεσαν τα συντάγµατα της Γαλλικής Επαναστάσεως (1783, 1795, 1799) και τα επόµενα γαλλικά, της Νάπολης (1820), το ισπανικό (1820) και το αµερικανικό (1787), που είχε ή5η µεταφραστεί το 1824 από τον Αναστάσιο Πολύζωΐδη και το οποίο προέτρεπε επανειληµµένα να εφαρµοστεί ο επιφανής έλληνας διαφωτιστής Αδαµάντιος Κοραής. Το νέο Σύνταγµα είχε 150 άρθρα χωρισµένα σε εννέα κεφάλαια που κάλυπταν όλες τις πτυχές της δηµόσιας οργάνωσης.. Το άρθρο 1 βεβαιώνει µεν–όπως και τα ανάλογα άρθρα των δυο προηγουµένων συνταγµάτων- την "ελευθερίαν της λατρείας", δηλαδή την ανεξιθρησκία, ορίζει όµως ως επίσηµη θρησκεία της ελληνικής επικρατείας το ανατολικό ορθόδοξο δόγµα. 
Το άρθρο 5 καθιερώνει την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας "Η κυριαρχία ενυπάρχει στο έθνος κάθε εξουσία πηγάζει από αυτό και υπάρχει υπέρ αυτού," ενώ το άρθρο 7 επαναβεβαιώνει την αρχή της ισότητας απέναντι στους νόµους. Περαιτέρω, διασφαλίζεται η προσωπική ελευθερία, (άρθρο 11), η τιµή η ζωή και η περιουσία των πολιτών (άρθρο 12), η ελευθερία της έκφρασης (άρθρο 26), απαγορεύονται τα βασανιστήρια και η δήµευση περιουσίας (άρθρο 18), εισάγεται η αρχή που απαγορεύει την αναδροµική ισχύ του νόµου (άρθρο 19) και η αρχή nos bis in idem (κανείς δεν κρίνεται δις για το αυτό αδίκηµα). Καταργείται η δουλεία, η δε ελληνική επικράτεια καθίσταται χώρος ασύλου και ασφάλειας Τέλος σηµαντικά είναι και τα υπ' αριθ. 27 και 28 άρθρα, ως δηλωτικά του δηµοκρατικού χαρακτήρα που θέλει να επιβάλει ο νοµοθέτης Σύµφωνα µε αυτά "κανείς τίτλος ευγενείας δεν δίδεται από την ελληνικήν πολιτεία" και "τα επίθετα εκλαµπρότατος εξοχότατος κλπ δεν δίδονται εις κανέναν έλληνα εντός της επικρατείας.http://www.polhist.panteion.gr/keni/index.php/el/1821



Κωνσταντίνος Ηλιάδης, Ο Ιωάννης Καποδίστριας.
Αθήνα, Συλλογή Πανεπιστημίου.
Χρήστου, Χ., Προσωπογραφίες από τη Συλλογή του Πανεπιστημίου Αθηνών 1837-1987, Έκδοση Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου, Αθήνα 1987, σ. 84.







 



Στις 9/21 Mαΐου 1830, οι τρεις Δυνάμεις (Αγγλία- Γαλλία- Ρωσία) κατέληξαν στην επιλογή του Όθωνα, δευτερότοκου γιού του Λουδοβίκου A' της Βαυαρίας, ως ηγεμόνα της Ελλάδος. Η επίσημη αναγόρευση του Όθωνα ως βασιλιά της Eλλάδας, ενός κράτους ανεξάρτητου που τέθηκε σε καθεστώς εγγύησης από τις τρεις Δυνάμεις, οριστικοποιήθηκε με τη Συνθήκη του Λονδίνου της 25ης Aπριλίου/7ης Mαΐου 1832. Tαυτόχρονα, η Aγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία θα εγγυόνταν δάνειο εξήντα εκατομμυρίων φράγκων. H επιλογή του Όθωνα επικυρώθηκε τυπικά από την ελληνική πλευρά τον Iούλιο του 1832. Ανοιχτό έμενε το θέμα του συντάγματος στο οποίο αντιτίθεντο ιδίως η Pωσία, η Γαλλία αλλά και ο Λουδοβίκος Α'. Σύνταγμα τελικά δε δόθηκε και το θέμα αυτό έμελλε να αποτελέσει βασικό σημείο τριβής ανάμεσα στο Παλάτι και τις πολιτικές δυνάμεις, ιδίως την πρώτη δεκαετία του νεοσύστατου ελληνικού κράτους (1833-1843).http://www.fhw.gr/chronos/12/gr/1821_1833/diethni/07.html
Οπότε, παρά τις προσπάθειες των Ελλήνων κατά τη διάρκεια της Επαναστάσεως για ένα πολίτευμα φιλελεύθερο και δημοκρατικό, το πολίτευμα που επιβλήθηκε στο νέο κράτος για τα επόμενα 10 χρόνια ήταν η απόλυτη μοναρχία.



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου